کد مطلب:31173 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » اعتقادات

جهنم چگونه جايگاهي است؟

از آيات مربوط به دوزخ و جهنم استفاده ميشود كه دوزخ يك كانون هولناك مجازات است. آتشي سوزان آن را پر كرده و داراي درهاو طبقات گوناگون است، ولي نه آتش هم چون آتش دنيا، بلكه آتشي با مشخصات زير:

1 - هيزم و آتش گيره آن سنگها و انسانها است.

2 - آتشي است كه از دلها سر ميزند و نخستين جرقههايش در قلوب ظاهر ميگردد.

3 - آتشي است شكننده و كوبنده.

4 - آتشي است داراي درك كه گنهكاران را به سوي خود فرا ميخواند.

5 - هنگامي كه اين آتش مستحقان خود را از دور ميبيند، صداي وحشتناك و خشم آلودش كه با نفس زدنهاي شديد همراه است، شنيده ميشود.

6 - آتشي است متحرك، و جوياي دوزخيان چنان كه ميفرمايد: در آن روز جهنم را حاضر ميكنند و آن روز انسان متذكر ميشود، ولي تذكر براي او سودي ندارد.(1)

7 - اين آتش سوزان اكنون كافران را احاطه كرده، هر چند حجابها مانع از مشاهده آن است: و إنّ جهنم لمحيطه بالكافرين.(2)

شايد مجموع اين جهات سبب شده كه بعضي براي دوزخ تفسير روحاني كنند و آتش آن را آتش سوزان معنوي بدانند، ولي بي شك اين تفسير با ظاهر آيات سازگار نيست و با رواياتي كه در شرح آنها آمده، نيز هماهنگي نداد.

بنابر اين بايد گفت: جهنم كانون آتش سوزاني است كه با آتشهاي اين جهان بسيار متفاوت است، همان گونه كه نعمتهاي بهشتي با مواهب دنيا بسيار تفاوت دارد.(3)

جهنم داراي مراتب و نقطه هاي مختلفي است كه از اين مرتبه ها به دركات تعبير مي شود. دركات جهنم روي همديگر است. از اين رو جهنم داراي طبقات مي باشد. پايين ترين طبقه و پست ترين نقطة جهنم جايگان منافقان است. قرآن كريم مي فرمايد: منافقان در پايين تريم طبقة دوزخ قرار دارند.(4)

مرحوم علامه طباطبايي مي فرمايد: از اين آيه روشن مي شود اهل آتش در آن مراتبي دارند كه از حيث پستي و پايين بودن با يكديگر اختلاف دارد و بر حسب همين اختلاف، مراتب عذابشان هم در سختي و دردناكي مختلف است. اين مراتب را خداوند دركات مي نامد.(5)

قرآن مي فرمايد: جهنم ميعادگاه همة آن ها است. هفت در دارد، و براي هر دري گروه معيّني از آن ها تقسيم شده اند.(6) اميرمؤمنان(ع) فرمود: جهنم داراي هفت در است كه به صورت طبقه طبقه است. بعضي بالاي بعض ديگر است.

آن گاه يكي از دست هايش را بر ديگري گذارد و فرمود: اين چنين، خداوند بهشت ها را در كنار هم قرار داد، ولي طبقات جهنم روي هم اند. بعضي فوق بعض ديگر است كه پايين ترين آن ها جهنم است. بالاي آن لظي است. بالاي آن حطمه بالاي آن سقر بالاي آن جحيم بالاي آن سعير و بالاي آن هاويه(7) است.(8)

امام صادق(ع) فرمود: در جهنم صحرايي است براي متكبران كه آن را سقر گويند كه از سختي و بسياري گرمايش به خداوند شكايت كرد و اجازه خواست تا نفس بكشد، خدا اجازه داد، نفسي كشيد و جهنم را سوزاند.(9)

بنابراين جهنم داراي طبقات است. هر يك از سعادت و شقاوت درجات و مراتبي دارد، نه اهل سعادت يك درجه و مرتبه اند و نه اهل شقاوت، اين مراتب و تفاوت ها دربارة اهل بهشت به عنوان درجات و دربارة اهل جهنم به عنوان دركات تعبير مي شود.(10)

پي نوشتها:

1. فجر (89)، آيه 23.

2. توبه (9)، آيه 49.

3. پيام قرآن، ج 6، ص 407.

4. نساء (4) آية 145.

5. علامه طباطبايي، تفسير الميزان(ترجمه) ج 5، ص 187.

6. حجر(15) آيه 43 و 44.

7. همه اين اسامي در قرآن كريم ذكر شده است: جهنم : آل عمران(3) آية 162، لظي: معارج (15) آية 17، حطمه: همزه(104) آية 4، سقر: مدثر ( 74) آية 26، جهيم: بقره (2) آية 119، سعير: نساء (4) آية 10، هاويه: رعد (101) آية 9.

8. مجمع البيان، ج 5 - 6، ص 338.

9. محمد محمدي ري شهري،ميزان الحكمه، ج 1، ص 473، حديث 2920.

10. مرتضي مطهري، عدل الهي، ص 414.